Στις μέρες μας, όταν ένας ψαράς από τη Σενεγάλη μπαίνει σε ένα κανό, είναι πιθανό να είναι η τελευταία φορά, είτε αφήνει πίσω τη ζωή του με την ελπίδα για μια νέα ζωή στην Ευρώπη, είτε αποτυγχάνει στην προσπάθειά του.
Η αλιεία μικρής κλίμακας αποτελούσε επί μακρόν βασικό πυλώνα της οικονομίας της Σενεγάλης και των κοινοτήτων της κατά μήκος της ακτής του Ατλαντικού, αλλά η υπεραλίευση, ο βιομηχανικός ανταγωνισμός και οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής επιβαρύνουν την οικονομία.
«Αυτοί οι νέοι πίσω μου, όταν είμαστε στη θάλασσα, το μόνο που συζητούν είναι να πάνε στην Ευρώπη», δήλωσε ο Ιμπραχίμα Ντιουφ, ένας γεροδεμένος ψαράς γύρω στα 40, δείχνοντας τα έξι μέλη του πληρώματος που ετοιμάζουν το σκάφος του στο Thiaroye, έξω από την πρωτεύουσα Ντακάρ.
Έδειξε δεκάδες άλλες βάρκες που βρίσκονταν στην παραλία, λέγοντας ότι είχαν εγκαταλειφθεί από συναδέλφους που έφυγαν για την Ευρώπη «επειδή δεν υπάρχουν αρκετά ψάρια, δεν μπορούν πλέον να ζήσουν».
Τα τελευταία χρόνια χιλιάδες Σενεγαλέζοι έχουν επιβιβαστεί στα στενά ξύλινα κανό, μερικά από τα οποία φτάνουν σε μήκος τα 20 μέτρα και μεταφέρουν δεκάδες επιβάτες που πληρώνουν αρκετές εκατοντάδες δολάρια το καθένα στους διακινητές.
Πρόκειται για ένα τεράστιο τίμημα για ένα επικίνδυνο ταξίδι 1.500 χιλιομέτρων και πάνω από μία εβδομάδα προς τα Κανάρια Νησιά της Ισπανίας, την πύλη τους προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σχεδόν κάθε μέρα στις πόλεις και τις κωμοπόλεις της Σενεγάλης, οι άνθρωποι ακούνε για ένα επιτυχημένο εγχείρημα, για ένα σκάφος που σταμάτησε από αναχαιτίσεις της ακτοφυλακής ή για πλοία που αναποδογύρισαν.
Αυτό όμως δεν έχει αποτρέψει έναν αυξανόμενο αριθμό ψαράδων να ενταχθούν στις τάξεις εκείνων που ελπίζουν να φύγουν, συνήθως νέοι άνθρωποι που φεύγουν από τη φτώχεια και την ανεργία.
«Σήμερα υπάρχουν επίσης γυναίκες και παιδιά και άνθρωποι με δουλειά. Οι ψαράδες είναι οι νέοι», δήλωσε ο Μπουμπακάρ Σεγιέ, πρόεδρος της μεταναστευτικής ΜΚΟ Ορίζοντες Χωρίς Σύνορα.
Χάνοντας την ελπίδα
Οι εξαγωγές αλιευμάτων της Σενεγάλης σχεδόν τετραπλασιάστηκαν μεταξύ 2008 και 2018, σύμφωνα με το Ίδρυμα Περιβαλλοντικής Δικαιοσύνης, παρόλο που περισσότερα από τα μισά αποθέματα ειδών στα κοντινά ύδατα αντιμετωπίζουν «κατάρρευση».
Εν τω μεταξύ, τα αλιεύματα των ψαράδων μικρής κλίμακας με κανό έπεσαν κατά 58% από το 2012 έως το 2019.
Οι μειωμένες προοπτικές βοηθούν να εξηγηθεί γιατί οι Σενεγαλέζοι είναι τώρα μαζί με τους Μαροκινούς οι πολυπληθέστεροι μετανάστες που έφτασαν στα Κανάρια Νησιά φέτος, σύμφωνα με ισπανικές ΜΚΟ και την υπηρεσία συνόρων Frontex της ΕΕ.
Το AFP δεν μπόρεσε να λάβει συνολικά στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των μεταναστών, ούτε τον αριθμό των Σενεγαλέζων που αναχαιτίστηκαν στη διαδρομή των Καναρίων Νήσων.
Ωστόσο, οι περισσότεροι με τους οποίους μίλησαν δημοσιογράφοι του AFP στα νησιά στα μέσα Οκτωβρίου δήλωσαν ότι ήταν ψαράδες ή προέρχονταν από οικογένεια ψαράδων ή από πόλεις κατά μήκος των ακτών της Σενεγάλης.
Το ναυτικό της Σενεγάλης δήλωσε στα τέλη Οκτωβρίου ότι είχε αναχαιτίσει 26 κανό που μετέφεραν συνολικά 3.800 μετανάστες σε μόλις δύο εβδομάδες, Σενεγαλέζους αλλά και ανθρώπους από την Γκάμπια, τη Γουινέα ή το Μάλι.
Αξιωματούχος της ισπανικής πρεσβείας στη Σενεγάλη αναγνώρισε ότι «η άφιξη ψαράδων είναι ένας νέος παράγοντας» όσον αφορά τα κανό που αποβιβάζονται στο νοτιότερο νησί των Κανάριων Νήσων El Hierro.
Δεκάδες Σενεγαλέζοι έχουν πνιγεί στη διαδρομή αυτή, στην οποία έχουν σημειωθεί συνολικά 633 θάνατοι φέτος, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης.
Για τον Μπα της Greenpeace, περισσότεροι ψαράδες φεύγουν για τον απλούστατο λόγο ότι έχουν τα μέσα να το κάνουν.
«Αν οι ψαράδες αποφάσιζαν ότι δεν πρόκειται να φύγουν, κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να φύγει», είπε.
Όμως, για εκείνους όπως ο Ντιόπ, του οποίου η πρώτη προσπάθεια ματαιώθηκε, η ευκαιρία να φύγουν για την Ευρώπη είναι πολύ δελεαστική για να την αρνηθούν.
«Αν είχα λίγη ελπίδα στο ψάρεμα, δεν θα προσπαθούσα ποτέ να φτάσω στην Ισπανία με κανό», είπε.
