Σε εκδήλωση για τους ξένους ανταποκριτές στη Λισαβόνα χθες Τρίτη, ο πρόεδρος της Πορτογαλίας Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα παραδέχτηκε ότι η χώρα του ήταν υπεύθυνη για εγκλήματα που διαπράχθηκαν την εποχή του δουλεμπορίου και της αποικιοκρατίας, και πρέπει να αναλάβει την πλήρη ευθύνη για λάθη του παρελθόντος, καθώς τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εκείνη της περίοδο είχαν “κόστος”.
«Υπάρχουν ενέργειες που δεν τιμωρήθηκαν και οι υπεύθυνοι δεν συνελήφθησαν; Υπάρχουν εμπορεύματα που λεηλατήθηκαν και δεν επιστράφηκαν; Ας δούμε πώς μπορούμε να επανορθώσουμε και να πληρώσουμε αυτά τα κόστη», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Πορτογάλος πρόεδρος από πέρυσι είχε δηλώσει ότι η χώρα του θα πρέπει να ζητήσει συγγνώμη για το ρόλο της στο δουλεμπόριο, ενώ χθες επεσήμανε ότι η αναγνώριση του παρελθόντος και η ανάληψη ευθύνης είναι πιο σημαντικά από μια απλή συγνώμη.
Για περισσότερους από τέσσερις αιώνες, τουλάχιστον 12,5 εκατομμύρια Αφρικανοί απήχθησαν, μεταφέρθηκαν βίαια σε άλλες ηπείρους από εμπόρους και πλοία από την Ευρώπη, ενώ στο τέλος όσοι κατάφερναν να επιβιώσουν από τις άθλιες συνθήκες των υπερατλαντικών ταξιδιών πωλούνταν ως σκλάβοι και κατέληγαν να εργάζονται υπό εξαντλητικές συνθήκες, κυρίως σε φυτείες.
Η Πορτογαλία εκείνη την εποχή υπολογίζεται ότι διακίνησε σχεδόν 6 εκατομμύρια σκλάβους από την Αφρική, τους περισσότερους από οποιοδήποτε άλλο ευρωπαϊκό κράτος, αλλά μέχρι στιγμής αποφεύγει να αντιμετωπίσει το παρελθόν της και λίγα πράγματα διδάσκονται στα σχολεία της για τον ρόλο της χώρας στο δουλεμπόριο.
Παράλληλα, το αποικιακό παρελθόν της χώρας της Ιβηρικής, όπου η κυριαρχία της έφτασε μέχρι την Αγκόλα, την Μοζαμβίκη, τη Βραζιλία, το Πράσινο Ακρωτήριο, το Ανατολικό Τιμόρ και τμήματα της Ινδίας, συχνά αναφέρεται με υπερηφάνεια.
Η ιδέα της καταβολής αποζημιώσεων και άλλων επανορθώσεων για το δουλεμπόριο τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει δυναμική παγκοσμίως και γίνονται προσπάθειες για τη δημιουργία ενός ειδικού δικαστηρίου για το θέμα.