Μία απρόσμενη παράπλευρη συνέπεια της σφοδρής ξηρασίας που πλήττει την Ισπανία προκαλώντας την πτώση της στάθμης των υδάτων στην τεχνητή λίμνη του φράγματος του Βαλδεκάνιας είναι η ανάδυση του Ντολμέν του Γουαδαλπεράλ, ενός μεγαλιθικού προϊστορικού μνημείου, του επονομαζόμενου «Ισπανικού Stonehenge».
Ο κύκλος των δώδεκα μεγάλιθων τοποθετείται χρονολογικά στο 5000 π.Χ.
Σήμερα, είναι πλέον ορατό σε μία γωνία της τεχνητής λίμνης, στην επαρχία Κάθερες της κεντρικής Ισπανίας, όπου οι αρχές ανακοίνωσαν μείωση κατά 28% της δυναμικότητας του φράγματος.
«Είναι έκπληξη, είναι σπάνιο να μπορούμε να έχουμε πρόσβαση στο μνημείο», δηλώνει ο αρχαιολόγος Ενρίκε Θεντίγιο του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης. Ο αρχαιολόγος θα σπεύσει να μελετήσει το μεγαλιθικό μνημείο πριν βυθιστεί και πάλι.
Το Ντολμέν του Γουαδαλπεράλ ανακαλύφθηκε το 1926 από τον αρχαιολόγο Χούγκο Ομπερμάιερ, αλλά η περιοχή πλημμύρισε το 1963 με την κατασκευή του φράγματος από την κυβέρνηση του δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο.
Εκτοτε, μόνο τέσσερις φορές έγινε πλήρως ορατό.
Τα ντολμέν είναι παλαιολιθικά μνημεία αποτελούμενα από σχηματισμούς κάθετων μεγάλιθων. Εχουν βρεθεί σε πολλές περιοχές της δυτικής Ευρώπης , αλλά λίγα στοιχεία είναι γνωστά για τους δημιουργούς τους. Ανθρώπινα λείψανα που έχουν βρεθεί στις ζώνες γύρω από τα ντολμέν έχουν οδηγήσει στην θεωρία ότι πρόκειται για ταφικά μνημεία.
Τοπικές ιστορικές και τουριστικές ενώσεις της περιοχής του Κάθερες έχουν προτείνει την μεταφορά των λίθων του Γουαδαλπεράλ σε μουσείο της περιοχής ή σε στεγνή γη.
