Η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ, με το οξύ της πνεύμα, μίλησε στην ΕΡΤ και τον δημοσιογράφο, Κώστα Λασκαράτο για τα Τέμπη, τα μάρμαρα του Παρθενώνα, τους νέους που φεύγουν στο εξωτερικό και πολλά ακόμη.
Η Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ μίλησε αρχικά για το φονικό δυστύχημα στα Τέμπη τονίζοντας πως η ιστορία δεν είναι γεγονότα, αλλά βιώματα και αυτό που έγινε πριν από λίγες μέρες, με τον θάνατο τόσων παιδιών, είναι ένα βίωμα ιστορικό για όλη την Ελλάδα και όχι μόνο για τους πενθούντες.
«Εδώ είναι καρέκλα και θέση»
Έχοντας ζήσει η ίδια πολλά χρόνια στο εξωτερικό, μίλησε για τα νέα παιδιά που επιλέγουν να φύγουν από την χώρα και αν υπάρχει κάτι που να μπορεί να τα φέρει πίσω στον τόπο τους. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε: «Θα μιλήσω μόνο προσωπικά. Και εγώ έφυγα. Ελληνίδα γυναίκα, δηλαδή τελείως ξένη στο Παρίσι. Θα γινότανε ποτέ ξένος εδώ και γυναίκα, αρχηγός όλης της παιδείας; Αλλά εκείνο που λείπει από εδώ είναι μία αναγνώριση των πραγμάτων, τα οποία έχουν μάθει τα παιδιά τα δικά μας έξω. Αυτή η αναγνώριση δεν γίνεται γιατί σου λέει θα ‘ρθει, θα μου πάρει τη θέση.
Γιατί εδώ, η αξιοκρατία έχει γίνει μία άμιλλα την οποία δεν πρέπει να κυνηγάς πολύ, γιατί θα σου πάρουν τη θέση. Λοιπόν εδώ καρέκλα και θέση, καρέκλα και θέση. Άσχετο αν είσαι ικανός, αν το αξίζεις. Οπότε μένουν έξω και κάνουν τη δουλειά τους.
Γυρνάνε όμως εδώ και θα σας πω γιατί. Ήμουνα από το ’53 στη Γαλλία. Έτρωγα μουσακά. Όταν άκουγα ελληνικά τραγούδια, έβαζα το ραδιόφωνο δυνατά. Όταν ήμουν λίγο πιο ήσυχη από τις δουλειές μου εκεί πήγαινα σε ελληνικό εστιατόριο. Άρα γιατί γυρνάς ς εδώ; Για τους ανθρώπους, για τα βιώματά σου, για τον ωραίο ουρανό, Για την ωραία θάλασσα. Μια ζωή ζεις, Καλύτερα να τη ζήσεις εδώ».
«Ο ηθοποιός δεν είναι θέμα πτυχίου»
Αναφορικά με τις διαμαρτυρίες καλλιτεχνών και ανθρώπων του πολιτισμού τόνισε ότι: «Ο πολιτισμός, λένε οι Γάλλοι, είναι “αυτό που σου μένει όταν έχεις χάσει τα πάντα”. Λοιπόν αυτοί οι οποίοι διαδηλώνουν τώρα, δεν έχουν ξεχάσει τίποτα. Νομίζουν ότι όλοι με ένα πτυχίο θα γίνουν Χορν, Παξινού, Κοτοπούλη και τα λοιπά. Ο ηθοποιός δεν είναι θέμα πτυχίου, δεν είναι.
Τα πτυχία αξίζουν. Το τι αξίζουν, είναι μόνο για μια δημόσια θέση. Θέλουν οι ηθοποιοί να βάζουν σφραγίδα σε ένα υπουργείο ή θέλουν να παίζουν σε ένα θέατρο. Οπότε όταν η Κεραμέως μου τηλεφωνεί καμιά φορά, “τι κάνουμε κυρία Αρβελέρ”; και της λέω “τι έγινε με τους ηθοποιούς;”, μου λέει – και πολύ δίκιο – ότι δεν υπάρχει πτυχίο που μπορεί να αναγνωριστεί από τους ηθοποιούς. Για τον ηθοποιό θα είναι πτυχίο, όχι ως μία ανωτέρα σχολή», είπε μεταξύ άλλων.
«Οπωσδήποτε οι Άγγλοι κάποτε θα τα δώσουν»
Μίλησε ακόμη για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα και το πού βρίσκονται αυτές οι συνομιλίες με την Βρετανία. «Οπωσδήποτε οι Άγγλοι κάποτε θα τα δώσουν. Η αγγλική κοινή γνώμη τώρα γίνεται υπέρ των Ελλήνων να γυρίσουν τα μάρμαρα. Οι επιτροπές, οι παγκόσμιες έχουνε τώρα ξεσηκωθεί όλες. Οι πάντες είναι για να γυρίσουν τα μάρμαρα στο ωραίο μουσείο» είπε και συνέχισε, «το British Museum άλλαξε. Έχει καινούργιο πρόεδρο, ο οποίος πρόεδρος ήτανε κάποτε υπουργός των Οικονομικών, νομίζω στην Αγγλία και ο οποίος αυτή τη στιγμή μιλά και με τους υπουργούς και με τον πρωθυπουργό – ίσως – για την επιστροφή των μαρμάρων. Οπότε βρισκόμαστε σίγουρα σε μία στιγμή που είναι η καλύτερη για την Ελλάδα. Το British Museum τώρα πρόκειται να ανακαινισθεί, οπότε θα κλείσει και αν κλείσει, τι θα γίνουν τα μάρμαρα; Δεν θα τα βλέπει κανείς. Θα είναι δέκα χρόνια ώσπου να γίνει η ανακαίνιση του μουσείου στα υπόγεια.
Τόνισε βέβαια πως η Ελλάδα κάνει πάντα το ίδιο λάθος, όταν διεκδικεί κάτι. «Κάθε φορά που έχουμε μία διαφωνία με κάποιον, ποτέ δεν θέλουμε μία λύση, win win. Θέλουμε πάντοτε ολόκληρη την λύση για εμάς λοιπόν, οπωσδήποτε οι διαβουλεύσεις που γίνονται δεν είναι απλές. “Πάρτε τα τώρα που θα κλείσουμε”. Είναι δύσκολες, αλλά όχι με αδιέξοδο. Και όταν λέω ότι κάποτε θα γίνει οπωσδήποτε είναι ακριβώς γιατί υπάρχει αυτή η μετατροπή κατά κάποιο τρόπο και της κοινής γνώμης και της διεθνούς αλλά και της αγγλικής».
«Να μη βαρεθείς ποτέ τη ζωή σου»
Τέλος μίλησε και για την βιοθεωρία της, η οποία παρά τα 97 της χρόνια, την έχει κάνει να ζει γεμάτη όρεξη και να μη λέει ποτέ «όχι» σε νέες εμπειρίες, γνώσεις και στόχους. «Το μυστικό είναι απλό να μη βαρεθείς ποτέ τη ζωή σου. Να έχεις πάντα έναν στόχο. Και όπου υπάρχει ένα θέλω υπάρχει πάντα ένα. Μπορώ αυτό να μην το ξεχνάς ποτέ. Οπότε λέω ότι είμαι ενενήντα επτά χρονών, αλλά δεν το νιώθω. Δεν το νιώθω», είπε.
Έκλεισε την συνέντευξη απαγγέλοντας ένα ποίημα από το πρώτο βιβλίο που διάβασε. Αυτό ήταν «Τα θεία δώρα» του Ζαχαρία Παπαντωνίου και το σημείο που της έχει χαραχτεί είναι η «προσευχή του ταπεινού», ένας ύμνος ευγνωμοσύνης ο οποίος λέει:
Κύριε, σαν ήρθεν η βραδιά, σου λέω την προσευχή μου.
Άλλη ψυχή δεν έβλαψα στον κόσμο απ’ τη δική μου.
Εκείνοι που με πλήγωσαν ήταν αγαπημένοι.
Την πίκρα μου τη βάσταξα. Μου δίνεις και την ξένη.
Μ’ απαρνηθήκαν οι χαρές. Δεν τις γυρεύω πίσω.
Προσμένω τα χειρότερα. Είν’ αμαρτία να ελπίσω.
Σαν ευτυχία την αγαπώ της νύχτας τη φοβέρα.
Στην πόρτα μου άλλος δεν χτυπά κανείς απ’ τον αγέρα.
Δεν έχω δόξα. Είν’ ήσυχα τα έργα που έχω πράξει.
Άκουσα τη γλυκιά βροχή. Τη δύση έχω κοιτάξει.
Έδωκα στα παιδιά χαρές, σε σκύλους λίγο χάδι.
Ζευγάδες καλησπέρισα που γύριζαν το βράδυ.
Τώρα δεν έχω τίποτα να διώξω ή να κρατήσω.
Δεν περιμένω ανταμοιβή. Πολύ ’ναι τέτοια ελπίδα.
Ευδόκησε ν’ αφανιστώ χωρίς να ξαναζήσω…
Σ’ ευχαριστώ για τα βουνά και για τους κάμπους που είδα.
