Οι πρωτοφανείς καύσωνες των τελευταίων ημερών στον Δυτικό Καναδά και στις Βορειοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ, που έχουν στοιχίσει τη ζωή σε πάνω από 600 ανθρώπους και παρέδωσαν στο πυρ ολόκληρα χωριά, δεν είναι τυχαία φαινόμενα, αλλά εντάσσονται σε μια γενικότερη κλιματική τάση της ευρύτερης περιοχής του Αρκτικού Κύκλου.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε προχθές στην επιθεώρηση «Nature», η «τελευταία περιοχή πάγων της Αρκτικής», στη Θάλασσα του Γουάντελ, βορείως της Γροιλανδίας, έχει γίνει πολύ πιο ευάλωτη από άλλα μέρη της Γης στη θερμοκρασιακή άνοδο, με αποτέλεσμα φέτος το καλοκαίρι οι πάγοι να λιώνουν με απρόσμενη ταχύτητα, που τρομάζει τους επιστήμονες.
Η Θάλασσα του Γουάντελ αναμενόταν να διατηρήσει την πυκνή παγοκάλυψή της για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τα υπόλοιπα μέρη της Αρκτικής, παρέχοντας έτσι ασφαλές καταφύγιο στις πολικές αρκούδες, τις φώκιες και τους θαλάσσιους ελέφαντες, δηλαδή θηλαστικά που πλέον αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι ισχυροί άνεμοι συνέβαλαν στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος βοηθώντας την αποκόλληση κομματιών και τη δημιουργία παγόβουνων, και επεξεργάζονται στο εξής εφιαλτικά σενάρια.
Τα άσχημα σημάδια έγιναν ορατά από πέρυσι τον Αύγουστο, όταν το γερμανικό ερευνητικό σκάφος «Polarstern» συνάντησε λωρίδες νερού σε σημεία όπου έπρεπε να υπάρχει μόνο πάγος. Οι επιτόπιες μετρήσεις έδειξαν μειωμένη συγκέντρωση πάγου κατά 50%, ενώ η τραγική ειρωνεία είναι ότι το 2019 ο Καναδάς κήρυξε τη συγκεκριμένη ζώνη σε προστατευόμενη θαλάσσια περιοχή. Στη γλώσσα των αυτοχθόνων ονομάζεται μάλιστα Τουβαϊτζουϊτούκ, δηλαδή «το μέρος όπου οι πάγοι… δεν λιώνουν ποτέ». Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι δορυφορικές φωτογραφίες που πάρθηκαν την άνοιξη του 2020 εμφάνισαν παχύτερο στρώμα πάγου στη Θάλασσα του Γουάντελ σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, αλλά λίγους μήνες αργότερα το οικοσύστημα παρουσίασε εικόνα κατάρρευσης!
Αντίστοιχα φαινόμενα υπερθέρμανσης εμφανίζονται όμως και στους αντίποδες του πλανήτη, στην Ανταρκτική. Χθες, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας (WMO) επιβεβαίωσε τη θερμοκρασία-ρεκόρ 18,3 βαθμών Κελσίου πάνω από το μηδέν, που είχε καταγραφεί στις 6 Φεβρουαρίου στον ερευνητικό σταθμό Εσπεράνσα, της Αργεντινής. Το νούμερο ήταν απίστευτα υψηλό για να γίνει αποδεκτό χωρίς περαιτέρω τεκμηρίωση, ενώ ο ΠΟΜ «ακύρωσε» ένα άλλο απίστευτο «ρεκόρ» 20,75 βαθμών Κελσίου στην ίδια περιοχή της νήσου Σέιμουρ, που είχε καταγράψει λανθασμένα μια βραζιλιάνικη αποστολή.
Αυτό το περιστατικό είναι ενδεικτικό για τη θερμοκρασιακή άνοδο που σημειώνεται και κοντά στον Νότιο Πόλο, ιδίως στις μακρόστενες χερσονήσους της Ανταρκτικής που γειτονεύουν με την Αργεντινή και τη Χιλή. Τα τελευταία 50 χρόνια η μέση θερμοκρασία στην περιοχή έχει αυξηθεί κατά 3 βαθμούς Κελσίου, αλλά ποτέ το θερμόμετρο δεν έχει δείξει πάνω από 20 βαθμούς.
Στη δυτική ακτή του Καναδά και των ΗΠΑ η ζέστη τροφοδοτήθηκε από τις θερμές αέριες μάζες που κατέβηκαν από τα Βραχώδη Ορη και την οροσειρά Κασκέιντ. Οι άνεμοι αυτού του τύπου ονομάστηκαν Σινούκ (Chinook) ενώ οι αντίστοιχοι θερμοί άνεμοι στην Ανταρκτική πήραν το όνομα Φεν (Foehn), από τα παρόμοια φαινόμενα που παρατηρούνται στις Αλπεις.
Να σημειωθεί πως η Ανταρκτική έχει έκταση 14 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα (περίπου δύο φορές το μέγεθος της Αυστραλίας) και καλύπτεται από 26,5 εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα πάγου. Η μέση ετήσια θερμοκρασία στις ακτές είναι -10 βαθμοί Κελσίου και κοντά στον Νότιο Πόλο -60, ενώ η χαμηλότερη που καταγράφηκε ποτέ ήταν -89,2 βαθμοί από τον σοβιετικό σταθμό Βοστόκ, τον Ιούλιο(!) του 1983.
