Ουκρανία, Μάλι, Σουδάν, Συρία, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Λιβύη… είναι μόνο λίγες από τις χώρες όπου έχει απλώσει τα πλοκάμια της και δραστηριοποιείται η μισθοφορική οργάνωση Βάγκνερ και ακόμη είναι άγνωστο πώς θα επηρεαστούν όλες αυτές οι επιχειρήσεις μετά την ανταρσία κατά του Κρεμλίνου.
Ο μισθοφόροι της Βάγκνερ μέχρι τώρα είχε αποδειχτεί πολύ χρήσιμοι για τα συμφέροντα της Μόσχας, αφού λειτουργούσαν σαν ένα είδος σκιώδους ρωσικού στρατού φέροντας εις πέρας μεγάλο μέρος τη «βρώμικης δουλειάς» σε μέρη όπου το Κρεμλίνο είχε συμφέροντα, αλλά δεν ήθελε να στείλει δικούς του στρατιώτες για να αποφύγει πιθανές νομικές ή διπλωματικές επιπτώσεις.
Σε αντάλλαγμα, η Βάγκνερ αναπτύχθηκε σε ένα πολύπλοκο σύστημα επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων, πολύ πέρα από τον ιδιωτικό στρατό και τις πολεμικές επιχειρήσεις, που κατάφερε να αποκτήσει πολιτική επιρροή και πρόσβαση στις πλουτοπαραγωγικές πηγές των χωρών όπου είχε παρουσία, κατορθώνοντας μάλιστα σε μεγάλο βαθμό να αυτοχρηματοδοτείται.
«Σε πολλές από αυτές τις χώρες, η Ομάδα Βάγκνερ δραστηριοποιείται ημιαυτόνομα και έχει παρουσία εκεί μόνο για τα οικονομικά ανταλλάγματα. Ο ρωσικός στρατός δεν έχει ούτε την πρόθεση, ούτε τα χρήματα να αναμειχθεί σε αυτές τις συγκρούσεις ή να προσπαθήσει να παρεμποδίσει τις δραστηριότητες της οργάνωσης στο εξωτερικό» εξηγεί στο BBC ο Ράσμους Νίλσον, καθηγητής της Σχολής Σλαβικών Σπουδών και Ανατολικής Ευρώπης στο University College του Λονδίνου, ο οποίος πιστεύει ότι οι υπηρεσίες της Βάγκνερ θα συνεχίσουν να έχουν ζήτηση στις χώρες όπου ήδη επιχειρεί, αν και είναι πιθανό να αποσχιστούν διάφορα μικρά κομμάτια από την οργάνωση, ανάλογα με το ποιος πληρώνει.
Ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία ήταν από τις πρώτες επεμβάσεις της Βάγκνερ εκτός Ευρώπης. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προθυμοποιήθηκε να στηρίξει τον Μπασάρ αλ Άσαντ το 2015, όταν ο συριακός στρατός υποχωρούσε στις μάχες απέναντι στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, αλλά και απέναντι στους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους. Ο ρωσικός στρατός ενισχύθηκε με περίπου 5.000 μισθοφόρους της Βάγκνερ μέσα σε ένα μήνα, οι οποίοι έκαναν επιχειρήσεις και κατά δυτικών στρατευμάτων. Αυτή τη στιγμή που το μέτωπο στη Συρία είναι μάλλον παγωμένο, πιστεύεται ότι πολλοί μισθοφόροι εγκατέλειψαν την περιοχή και έχουν κατευθυνθεί στην Ουκρανία, αν και πολλές εταιρείες ελεγχόμενες από τη Βάγκνερ έχουν υπογράψει πλουσιοπάροχα συμβόλαια σε περιοχές που βρισκόταν κάποια στιγμή υπό την κατοχή του Ισλαμικού Κράτους.
Ισχυρή παρουσία στην Αφρική
Όμως η οργάνωση των μισθοφόρων υπό την ηγεσία του Γεβγένι Πριγκόζιν έχει μια σημαντική παρουσία και στην Αφρική. Από τη Λιβύη μέχρι την Υποσαχάρια Αφρική, οι δραστηριότητες της Βάγκνερ αυξάνονταν χρόνο με το χρόνο, η οποία εκμεταλλευόταν προς ίδιο όφελος την πολιτική αστάθεια που υπήρχε σε κάποια χώρα, αν δεν την πυροδοτούσε κιόλας, όπως καταγγέλλουν διάφοροι ειδικοί.
Στη Λιβύη, οι μισθοφόροι του Πριγκόζιν έκαναν την πρώτη τους δημόσια εμφάνιση το 2019 στο πλευρό του εξεγερμένου στρατηγού Χαφτάρ, όταν αυτός εξαπέλυσε την επίθεσή του κόντρα στην αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Τρίπολης. Εντούτοις, πιστεύεται ότι η οργάνωση βρισκόταν στη χώρα ήδη από το 2014, όταν η Λιβύη μοιράστηκε ντε φάκτο στα δύο, με εχθρικές μεταξύ τους κυβερνήσεις στα ανατολικά και στα δυτικά. Πριν μερικά χρόνια, ένα σώμα περίπου 2.000 ανδρών της Βάγκνερ ήταν στη Λιβύη, όμως τώρα είναι άγνωστος ο αριθμός των στρατιωτών που εξακολουθούν να βρίσκονται εκεί.
Στο Σουδάν, όπου επίσης αποτελεί θέατρο επιχειρήσεων και αιματοβαμμένων συγκρούσεων μεταξύ αντίπαλων στρατηγών, η Βάγκνερ βρίσκεται παρούσα με περίπου 500 άνδρες σύμφωνα με τοπικά μέσα, με άδεια που είχε ήδη δοθεί από το 2017, από τον τότε πρόεδρο Ομάρ αλ Μπασίρ, στο πλαίσιο μιας σειράς συμφωνιών που είχε υπογράψει με τη Μόσχα.
Στο Μάλι, τα στρατεύματα της Βάγκνερ επιχειρούν εδώ και πάνω από ένα χρόνο. Αν και οι αρχές της χώρας δεν το έχουν επιβεβαιώσει επίσημα, ο υπουργός Εξωτερικών, Αμπντουλάγιε Ντιόπ, έχει δηλώσει ότι η χώρα του δεν έχει να δικαιολογηθεί για κάτι και ότι «η Ρωσία είναι παρούσα στο Μάλι μετά από δικό μας αίτημα και ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις στρατηγικές μας ανάγκες.»
Ένα παρόμοιο σκηνικό επικρατεί και στη Μπουρκίνα Φάσο, όπου η κυβέρνηση αρνείται ότι υπάρχουν μισθοφόροι της Βάγκνερ που επιχειρούν στη χώρα, αν και παραδέχεται ότι υπάρχει κάποιος μικρός αριθμός ανδρών που περιορίζεται στην εκπαίδευση των στρατιωτών σε οπλικά συστήματα αγορασμένα από τη Ρωσία.
Σημαντική παρουσία έχει η οργάνωση και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, απ’ όπου η Γαλλία απέσυρε τα στρατεύματά της το 2017, μετά από χρόνια παρουσίας εκεί, χωρίς να καταφέρουν να προσφέρουν κάποια σημαντική συνεισφορά σε θέματα σταθερότητας, ασφάλειας και οικονομικής ανάπτυξης. Η Ομάδα Βάγκνερ αναπλήρωσε το κενό και βοήθησε την κυβέρνηση του Φαουστίν-Αρσάνζ Ταουδέρα να σταθεροποιηθεί και να εμποδίσει την προέλαση των ανταρτών, οι οποίοι έχουν ξεκινήσει εμφύλιο πόλεμο από το 2013.
Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες αμερικάνικων μυστικών υπηρεσιών, οι οποίες ήρθαν στο φως από την Washington Post, η Βάγκνερ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση της Ερυθραίας για την παροχή εξοπλισμού και τεχνογνωσίας, καθώς και με τη Ζιμπάμπουε για υποστήριξη σε επιχειρήσεις κατασκοπίας.
Απ’ ότι φαίνεται, το πλήθος των υπηρεσιών που προσφέρει η Ομάδα Βάγκνερ θα εξακολουθήσει να έχει ζήτηση σε πολλές χώρες. Οι δραστηριότητες της πολλές φορές έχουν καταγγελθεί για παραβίαση ανθρώπινων δικαιωμάτων και μια πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ προειδοποιεί για πιθανά εγκλήματα πολέμου που έχουν διαπραχθεί από τους μισθοφόρους. Όμως, αναλυτές σημειώνουν ότι αυτό συχνά δεν αποτελεί πρόβλημα για αυτούς που καλούν αυτήν την οργάνωση να δράσει στη χώρα τους.
Πηγή: BBC, Washington Post
